Nigdy nie wiadomo, kiedy w pracy automatyka przyjdzie się Wam zmierzyć z czytaniem bądź tworzeniem schematów elektrycznych. Do tego kluczowa jest znajomość podstawowych oznaczeń graficznych i literowych.
O czym mówi nam schemat elektryczny?
Ze schematu elektrycznego dowiemy się jakie elementy znajdują się w danym obiekcie oraz w jaki sposób są one ze sobą połączone. Schematy przydają się nie tylko przy wykonywaniu połączeń czy montażu urządzeń ale również podczas ich dalszej eksploatacji i wykonywaniu napraw.
W zależności od tego czy schemat dotyczy AKPiA (Aparatura Kontrolno-Pomiarowa i Automatyka), instalacji domowej, linii energetycznej czy podłączenia silnika możemy się spotkać z bardzo różnorodnymi oznaczeniami. Za swego rodzaju słownik symboli mogą posłużyć nam obowiązujące normy takie jak:
– PN-EN 61082-1:2015-03
– PN-EN IEC 81346-1:2023-01
– PN-EN 60617 (wycofana)
Kolor też ma znaczenie
Kolorowe przewody to nie wyraz stylistyki elektryka wykonującego instalację, lecz bardzo przydatna informacja. Bardzo często mogą okazać się one przydatne przy identyfikacji odpowiednich przewodów. Przyjęło się, że przewód neutralny oznacza się kolorem jasno niebieskim, a przewód ochronny zielono-żółtym. Przewody fazowe najczęściej są brązowe, czarne lub szare, ale w starszych instalacjach mogą się też zdarzyć inne kolory.
W przypadku prądu stałego biegun dodatni oznacza się kolorem czerwonym, natomiast ujemny czarnym lub niebieskim.
Uwaga! Opisane powyżej kolory są zgodne z przyjętymi standardami, ale nigdy nie wiadomo czy instalacja nie została wykonana „na skróty”, dla własnego bezpieczeństwa warto mieć to na uwadze.
Podstawowe oznaczenia literowe- oznaczenia przewodów
Prąd przemienny:
L – przewód fazowy (L1 – faza 1, L2 – faza 2 itd.)
N – przewód neutralny
PE – przewód ochronny uziemiony
PEN – przewód ochronny uziemiony i neutralny równocześnie
W starszych instalacjach można się potkać z oznaczeniami faz RST.
Prąd stały:
Najczęściej można spotkać się z dwoma głównymi oznaczenia, dla potencjału dodatniego (+) i ujemnego (-). W elektronice najczęściej natomiast można spotkać VCC (dodatni biegun) i GND (masa).
Niektóre źródła podają też następujące oznaczenia:
L+ – biegun dodatni
L- – biegun ujemny
M – środkowy (masa)
Przykładowy schemat
Na powyższym schemacie przedstawiono połączenie silnika gwiazda-trójkąt. Co można odczytać z tego schematu? Przedstawiony silnik prądu przemiennego ma zasilanie trójfazowe (L1,L2,L3). W układzie znajdują się bezpieczniki topikowe (F1) oraz zabezpieczenie wyzwalane cieplnie (F2), które stanowi zabezpieczenie przeciążeniowe (np. w wyłącznik silnikowy). Ponadto na schemacie znajdują się trzy styczniki: sieciowy (Q11), połączenia w gwiazdę (Q13) i połączenia w trójkąt (Q15).
Tworząc schematy elektryczne należy pamiętać, że symbole i oznaczenia muszą być zgodne z normami, gdyż jest to język, który musi być zrozumiały nie tylko dla inżyniera rysującego schematy ale też dla osoby montującej urządzenie, użytkowników czy serwisanta. Ponadto niezwykle istotna jest czytelność i estetyka wykonania schematu oraz opisanie, każdego z elementów unikalnym symbolem. Zachęcamy do dokładniejszego zgłębienia norm i zasad wykonywania schematów elektrycznych, ponieważ nigdy nie wiadomo kiedy taka wiedza może się przydać.
Źródła:
https://www.falowniki.edu.pl/rozruch-gwiazda-trojkat-schemat-ideowy
https://elektrykadlakazdego.pl/przewody-elektryczne-kolory/
0 komentarzy